Page 11 - usttak
P. 11
Slavlardan önce sırayla İskitler (Sakalar), Hunlar, Hazar Kağanlığı, Kıpçaklar, Peçenek- hâlinde Altın Orda’ya karşı mücadeleye başlayan oğulları Andrew ve Aslan II’ye geçti.
ler, Kumanlar, Oğuzlar ve Altınordu Devleti, Osmanlı Devleti tarafından kontrol edil- Ancak, ölümünden sonra, son hükümdar II. Yuri tekrar Altın Orda’nın vassalını ilan etti.
miştir. Günümüzde Ukrayna’nın başkenti olan Kiev, 9. yüzyılın ortalarına kadar Hazar 1340 yılında suikastı, Rus tahtına hanedan hakları olan komşu Polonya ve Litvanya’yı
Kağanlığının bir parçasıydı. Peçenekler Kiev şehrine Türkçe “Sambat” adını vermişler- Galiçya-Volyn mirası için bir savaş başlatmaya itti.
di. 860 yılı civarında Viking kralı Rurik’in komutanları tarafından Hazar Kağanlığının
elinden alındı ve Kiev Knezliği’nin bir parçası oldu. 14. yüzyılda Ukrayna topraklarının 14. yüzyılın sonunda, Ukrayna toprakları farklı eyaletlerin bir parçasıydı. Litvanya daha
doğu kısmı Kiev dâhil Litvanya Grandüklüğü’nün eline geçti. Batı kısımlar ise Lehistan önce Kiev, Çernihiv ve Volhinya topraklarını fethetti. Polonya Galiçya ve Podolia’da
Krallığı’nın bir parçası hâline geldi. hüküm sürdü. Ukrayna’nın güney bozkırı, 1447’de kurulan Kırım Hanlığı ve Transkar-
patya-Macaristan’ın yönetimi altındaydı.
9. yüzyıldan itibaren, Ukrayna toprakları, Polyany Kiev liderliğindeki Rus topraklarının
merkezi oldu. 882’de Kiev, kendisini “Rus şehirlerinin annesi” ilan eden ve Varangian 15. yüzyılın sonunda, Litvanya, Moskof ve Kırım sınırında, Zaporozhye’nin vahşi bozkır-
Rurik hanedanının gücünü kuran Varang kralı Oleg (882-912) tarafından ele geçirildi. larında, kendilerini Kazaklar olarak adlandıran bir grup asker ortaya çıktı.
Prenses Olga (945–965) döneminde, oğlu Sviatoslav Ihorovych (965–972) ve torunu 16. yüzyıldan itibaren Sich onların askerî merkezi oldu. Zaporijya Ordusu’nun Kazak-
Volodymyr Sviatoslavych (980-1015), Rus devletinin toprakları komşu Doğu Slav, Bal- ları, Milletler Topluluğu’nun yanındaki savaşlarda yer alan ayrı bir sosyal sınıf oluştur-
tık ve Finno-Ugric kabilelerini Kiev’e boyun eğerek genişletildi. du. Soyluların hukuki ve sosyal baskısı nedeniyle, Kazaklar sürekli olarak en büyükleri
1591-1593’teki Kosinsky ayaklanması, 1530-1596 Nalyvayk ayaklanması, 1635’in
988 yılında, Volodymyr döneminde, Rutenliler, gelecek binlerce yıl için Ukrayna top-
raklarının medeni bağlılığını belirleyen Bizans’tan Hristiyanlığı kabul ettiler ve Avrupa Zhmail ayaklanması, 1635’in Fedorovich ayaklanması, 1635’in Pavlus ayaklanması ve
monarşileri onunla hesaplaşmaya başladı. Ancak 11-13. yüzyıllarda feodal parçalanma Pavlyuk ayaklanmasıydı. 1638 yılında ostryanin ayaklanması. Kazaklar, Commonwe-
süreci, zayıflamasına neden oldu. alth’de dinî ve ulusal baskıya maruz kalan Ukrayna nüfusunun haklarını defalarca sa-
vundu.
Kiev Knezliği’nin gerilemesinden sonra, Ukrayna topraklarının siyasi, ekonomik ve kül-
türel merkezi Galiçya-Volyn eyaletine taşındı. Kendilerine Kazak adını veren bu savaşçı insanlar; Lehistan, Osmanlı Devleti ve Çar-
lık Rusya’sını talan ederek geçimlerini sağlıyorlardı. 1648 yılında Bohdan Khmelnyt-
Rostislavlar tarafından yönetilen Galiçya’daki bağımsız beylikler 1084’ten Przemyśl, sky’nin önderliğindeki Kazaklar, Lehistan’a karşı büyük bir ayaklanma çıkardılar. Rus-
Terebovlia ve Zvenigorod’daki merkezlerle ortaya çıktı. 1141’de Volodymyrko Voloda- ya’nın desteğiyle çıkarttıkları bu ayaklanmada başarılı olan Kazaklar Lehistan’dan
rovych onları Yaroslav Osmomysl döneminde zirveye ulaşan tek bir Galiçya prensliği özerklik kazanarak Zaporizya’da tarihteki ilk Ukrayna devleti olan Kazak Atamanlığı’nı
olarak birleştirdi. 1199’da Roma, Galiçya ve Volhynia’yı tek bir Galiçya-Volyn devletin- kurdular. 17. yüzyılın ikinci yarısında bu bölge; Lehistan, Osmanlı Devleti ve Çarlık Rus-
de birleştirdi. ya’sı arasında büyük çekişmelere sahne oldu ancak Lehistan ve Osmanlı Devleti›nin
zayıflaması üzerine bu durumdan Rusya kârlı çıktı. 18. yüzyılın sonunda Lehistan›ın
1245’te Moğol istilasının gerçekleştiği oğlu ve varisi Daniel, Altın Orda bağımlılığını parçalanması sonucu Rusya, Ukrayna›nın büyük bir bölümüne el koydu.
kabul etti; ancak Katolik Avrupa’nın bağımsızlık mücadelesinde yardımını umarak Po-
lonya, Macaristan, Mazovya ve Cermen Düzeni ile gizli ittifaklar yaptı. Papa Masum 1917’de Rusya’daki Şubat Devrimi monarşiyi devirdi ve Geçici Hükümet ortaya çıktı. Bu
IV’ten Rusya Kralı’nın tacı olan otokratın işaretini kabul etti. olayların yankısı, Profesör Mykhailo Hrushevsky başkanlığında; 17 Mart’ta Kiev’de Mer-
kez Konseyi’nin kurulmasıydı. 20 Kasım’da, Rusya’daki Bolşevik darbesinin ardından, Uk-
1256 civarında, Kuremsa Moğollarındaki zaferlerden sonra Danylo Lviv şehrini kurdu. rayna’nın temsilci organı olan Merkez Rada, özerk bir kuruluşun ilan edildiğini ilan etti.
1259’da Batı’dan gelen askerî yardım eksikliği nedeniyle, kral Orda’nın üstünlüğünü Ukrayna Merkez Konseyi Ukrayna Halk Cumhuriyeti (UPR).[14] 29 Nisan’da, Ukrayna
yeniden tanımak zorunda kaldı. Halefi Leo I, Polonya ve Litvanya’daki Altın Orda sefer- monarşik kuvvetlerinin darbe etkisinin bir sonucu olarak, Orta Rada hükûmetinin yerini
lerine sürekli olarak katıldı. 1303’te Danyliv’in torunu Kral I. Yuri, Galiçya metropolünü Hetman Pavlo Skoropadsky aldı. Skoropadsky rejimi, ana müttefikleri Almanların I.Dünya
kurmayı başardı. 1308’de devlet, Cermen Şövalyeleri ve Mazovyalı prenslerle ittifak
Savaşı’nda teslim olduğu Kasım ayına kadar sürdü. 14 Aralık’ta Simon Petliura liderliğin-
6 7